Thổi M’buốt, R’lét, Nung, Gong rêng… là một hình thức sinh sống văn hóa cộng đồng của đồng bào dân tộc M’nông trên mảnh đất Nam Tây Nguyên hùng vĩ.

Tuy nhiên, do sự thay đổi của môi trường sống bắt buộc hiện tại còn rất ít người trong cộng đồng đang lưu giữ được cách chế tạo các nhạc cụ nói trên, cũng như truyền dạy lại cho thế hệ kế cận về chế tác và dùng được các loại nhạc cụ truyền thống.

Tham khảo thêm : dat banh Tartelette cho su kien Nhà May Mắn

ngoài ra, ông cũng là người đánh thành thạo rộng rãi bài chiêng của dân tộc mình. Một trong số ít những người còn lại trên vùng đất Đắk Nông, đó là nghệ nhân Y El, trú tại bon Bu Kon, phường Nghĩa Tân, thị xã Gia Nghĩa.
Ông vốn sinh ra và lớn lên trong lời ru, tiếng hát, tiếng cồng chiêng trong những đêm lễ hội của dân tộc mình. Ngay từ nhỏ ông đã có nhiều năng khiếu bẩm sinh và niềm đam mê với các nhạc cụ truyền thống. Từ đó, ông đã tự tìm tòi và học hỏi những già làng, nghệ nhân giỏi trong cộng đồng.

Những lúc lên nương rẫy, với những vật liệu sẵn có của núi rừng, ông mày mò và tự chế tác các loại nhạc cụ mà mình yêu thích để sử dụng trong những lúc nông nhàn, lễ hội... Sau nhiều năm chế tác và sử dụng các loại nhạc cụ truyền thống ấy, Y El đã trở thành một nghệ nhân tiêu biểu không những của bon mà là của tỉnh Đắk Nông. Qua đó, ông thường tham gia biểu diễn tại các sự kiện văn hóa, lễ hội… và nhận được nhiều giấy khen của các cấp chính quyền trong và ngoài tỉnh.

Xem thêm : Nhận may gia công túi xách vải Maison Chance

Ngoài những nhạc cụ truyền thống của dân tộc M’nông, ông còn nghiên cứu chế tác thành công các loại nhạc cụ khác để làm vui cho cuộc sống. Đến nay, dù tuổi cao, sức yếu nhưng ông Y El vẫn dành nhiều thời gian cho các loại nhạc cụ M’nông với niềm say mê để tạo ra những nhạc cụ độc đáo của dân tộc.

Trong gian nhà đơn sơ của nghệ nhân Y El vẫn còn nhiều loại nhạc cụ của người M’nông như: R’lét, Nung, M’buốt, Gong rêng… được ông lưu giữ rất cẩn thận để mỗi khi có lễ hội hay khách đến nhà ông lấy ra để giới thiệu.

Hoài niệm về những giá trị văn hóa truyền thống ấy, ông tâm sự: “Đã trải qua nhiều biến đổi của lịch sử và thiên nhiên, nhưng người M’nông trên mảnh đất Tây Nguyên hùng vĩ vẫn luôn lưu giữ được nét văn hóa truyền thống của dân tộc mình. Bởi các loại nhạc cụ của người M’nông đều có những nét đặc sắc riêng và sử dụng nó tùy theo mục đích khác nhau”. Ông cho rằng: “Để làm ra được các loại nhạc cụ truyền thống là một công việc rất khó khăn và phải có tính kiên trì, cẩn thận”.

Nếu làm ra được chiếc M’buốt thì cũng mất thời gian cả tháng, nhưng quan trọng hơn cả là nguyên liệu. Trước tiên là phải chọn một trái bầu khô đúng kích cỡ mong muốn và 6 ống lồ ô vừa ý được tìm trong rừng và phơi khô, sau đó khoét các lỗ tương ứng của quả bầu để gắn các ống lồ ô được cắt dài ngắn khác nhau.

Lỗ thổi hơi được làm từ một thanh đồng đập dẹt và mỏng, được bó lại trong cuốn quả bầu đã được cắt bằng, sau đó liên kết chúng với nhau bằng sáp ông rừng. Có như vậy, luồng hơi mới được giữ trong bầu và thông qua các ống lồ ô có khoét những lỗ nhỏ, để khi người sử dụng dùng tay điều khiển tạo thành những thanh âm theo mong muốn...

M’buốt có bài bản phong phú và không bị các ràng buộc bởi các kiêng cữ của cộng đồng nên có thể vừa để thổi giải trí hàng ngày, vừa để trình diễn vào các lễ hội của cộng đồng hay hát giao duyên. Còn các loại dụng cụ khác tuy không mất nhiều thời gian như M’buốt nhưng khi làm cũng khá công phu.

Thời gian qua, ông thường xuyên tham gia các lễ hội và truyền dạy cách chế tác và sử dụng các loại nhạc cụ cho con cháu trong bon hay các lớp do tỉnh tổ chức nhằm lưu giữ lại vốn văn hóa truyền thống của người M’nông. Do cách truyền dạy cũng như sử dụng các loại nhạc cụ chưa có ghi lại bằng sách vở nên người truyền dạy vừa nói lý thuyết, vừa thực hành và quan sát các thao tác.

Đến nay, với tâm huyết lưu truyền lại vốn văn hóa độc đáo ấy, nghệ nhân Y El đã truyền dạy được nhiều người trong bon về cách chế tác nhạc cụ, cũng như đánh cồng chiêng để cùng phục vụ trong các lễ hội cộng đồng và tham gia hoạt động văn hóa của địa phương. Điều quan trọng hơn là nghệ nhân Y El đã và đang góp một phần quan trọng vào việc lưu giữ những nét văn hóa truyền thống của người M’nông.

Truong nuoi day tre - Nhà May Mắn

Địa chỉ: 19A, Đ. Số 1, Kp 9, P. Bình Hưng Hoà A Q. Bình Tân, Tp. Hồ Chí Minh, Việt Nam

Hotline : 090 906 2528

Web site du lich Dak Nong Maison Chance : maison-chance.org/shop